Bên trong Nhà máy xử lý chất thải có nguy cơ chứa mầm bệnh COVID-19, chúng tôi bị ám ảnh bởi sức nóng hầm hập và mùi hóa chất đậm đặc.
Hơn 03 tháng nay, khi lượng rác thải y tế phát sinh do dịch bệnh COVID-19 từ các khu cách ly, cách ly tập trung, bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị bệnh nhân SARS-CoV-2 tăng vọt cũng là lúc các công nhân xử lý rác chọn cách “cắm trại” tại công trường để tự cách ly với gia đình. Mục tiêu duy nhất là đảm bảo an toàn, hạn chế lây lan dịch bệnh cho gia đình, người thân, hàng xóm, giúp hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao góp phần cùng Thành phố ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh COVID – 19.
Sức nóng từ các lò đốt
Công trường xử lý và tái chế chất thải Đông Thạnh (Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP HCM – Citenco), huyện Hóc Môn, TP HCM là nơi cuối cùng xử lý triệt để chất thải có chứa nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 với khối lượng hơn 40 tấn/ngày. Có tận mắt chứng kiến quy trình làm việc của những công nhân nơi đây mới thấy sức ép khủng khiếp cả thể chất lẫn tinh thần của việc xử lý chất thải y tế phát sinh do dịch bệnh COVID-19 cho toàn Thành phố trong những ngày cao điểm phòng chống dịch.
So với trước, lượng rác y tế có chứa nguy cơ lây nhiễm đã tăng gần gấp đôi, lò đốt hoạt động hết công suất, luôn đỏ lửa 24/24 giờ, nguy cơ bị lây nhiễm bởi mầm bệnh cao nên công trường phải luôn đặt trong tình trạng giới nghiêm “nội bất xuất, ngoại bất nhập”, trừ Đội xe phải vận chuyển liên tục chất thải y tế phát sinh do dịch bệnh COVID – 19 từ các khu cách ly, bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị bênh nhân COVID-19 chuyển về.
Công trường nóng như đổ lửa, mùi rác thải, mùi hóa chất Cloramin B đậm đặc trong không khí, cộng thêm bụi của các mẻ tro vừa mới ra lò khiến chúng tôi như ngạt thở. Đứng đây 15 phút, mồ hôi tôi đã túa ra đẫm áo, khi chứng kiến cảnh làm việc này chúng ta mới hiểu và thán phục ý chí quyết tâm của những công nhân đang làm việc tại Nhà máy. Họ phải mặc đồ bảo hộ, đeo găng tay, mũ chắn giọt bắn, khẩu trang kín suốt nhiều giờ và đứng liên tục 7 -8 tiếng mỗi ngày.
Không ai nói chuyện với ai, chỉ là những cánh tay ra hiệu cho nhau khi đưa rác lên hệ thống nâng hạ và nạp liên tục vào lò, bởi nói chuyện là cơ hội để mầm bệnh có thể xâm nhập vào cơ thể.
Ngay gần lò đốt, hàng chục thùng chứa rác loại 240 lít dựng san sát nhau chờ đưa vào lò đốt, miệng thùng được niêm phong cẩn thận và dán dòng chữ “Chất thải có nguy cơ chứa nCoV”. Nhìn dòng chữ này, tôi thoáng chút lo ngại và bất an.
Trong khi lò đốt hoạt động hết công suất, hệ thống nâng hạ liên tục đưa rác lên miệng lò thì bên ngoài, nhiều xe chở rác y tế từ các bệnh viện nối đuôi nhau chờ vào trong. Một chiếc xe vừa dừng lại, lập tức 2 công nhân mang bình xịt đến tận xe khử trùng toàn xe (cabin tài xế, thân và gầm xe), sau đó từ mở cửa xe và tiếp tục khử khuẩn lên các thùng rác trước khi di chuyển xuống khu vực tiếp nhận trong Nhà máy. Mọi thao tác đều cẩn trọng, chỉn chu, chính xác và đúng quy trình.
Những thùng rác này sau khi được sát khuẩn được công nhân xếp ngay ngắn quanh khu vực lò đốt, trước khi đưa lên lò, chúng được sát khuẩn thêm vài lần nữa. Sau khi trút hết rác vào lò, hạ thùng xuống, công nhân lại phun khử khuẩn thêm một lần rồi đưa ra khu vực bên ngoài để tiếp tục được xịt rửa, phơi nắng, khử trùng để chuyển đến các bệnh viện.
“Chỉ công đoạn xử lý, vệ sinh thùng rác mất khá nhiều thời gian, khác với rác thông thường, chỉ cần rửa và phơi nắng, riêng thùng rác này phải qua ít nhất 02 lần xịt khuẩn, rửa bằng nước, phơi nắng. Khi an tâm nhất công nhân mới cho lên xe để tiếp tục mang đến các bệnh viện, khu cách ly”, anh Phùng Văn Cường - Quản lý kỹ thuật ISO tại lò đốt giải thích.
Vì sao phải xịt khuẩn liên tục? chúng tôi hỏi. “Quy trình xử lý chất thải y tế chứa nguy cơ lây nhiễm rất nghiêm ngặt, từng khâu một phải cận thận, tỉ mẫn, chi tiết và không để sót khâu nào. Việc khử khuẩn liên tục hạn chế nguy cơ phát tán mầm bệnh, không chỉ bảo an toàn cho anh em công nhân mà còn xử lý triệt để mầm bệnh, góp phần cùng TP HCM trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh COVID-19”, anh Cường cho biết.
Những ngày tháng khó quên
Ở công trường chúng tôi không thể nói chuyện mà cũng không ai dám nói chuyện với nhau, bởi lo ngại nguy cơ lây nhiễm. Chúng tôi chỉ xin số điện thoại và nói chuyện với nhau sau giờ làm.
Là công nhân trẻ tuổi, vào làm được 2 năm, những ngày tháng “cắm trại” ở công trường với công nhân trẻ Lê Quốc Hòa (21 tuổi) sẽ là kỷ niệm khó quên trong cuộc đời. Hòa chia sẻ, công việc mỗi ngày của anh bắt đầu từ 7 giờ 30 đến 17 giờ, với đồ bảo hộ kín mít, đứng liên tục 7 – 8 tiếng để xịt khuẩn, đưa thùng rác lên nạp vào lò.
“Đến chiều là xương sống và 2 chân của em đau điếng, tay thì rợm, nhóm máu do đeo găng tay liên tục. Nhiều đêm đang ngủ thì bị vọp bẻ, vội vàng thức dậy xoa bóp. Có khi sợ ngày mai đứng không nỗi nhưng nghĩ đến những y, bác sĩ thức trắng đêm giành lấy mạng sống cho các bệnh nhân nặng thì vất vả của tụi em có thấm vào đâu, nên càng phải cố gắng”, Hòa cười tươi nói. Hòa chưa có gia đình nhưng 20 anh em trực tiếp làm việc tại nhà máy đa số đều có gia đình, có con nhỏ, hơn 02 tháng nay, họ chỉ “gặp” vợ con qua điện thoại. “Chỉ mong dịch bệnh mau kết thúc để mọi thứ quay trở lại bình thường. Chúng tôi tha hồ nựng nịu con mà không lo ngại nữa, hàng xóm cũng không né tránh khi thấy chúng tôi về nhà”, anh Cường trầm ngâm nói.
Không chỉ công nhân trực tiếp xử lý đốt rác tại nhà máy, những người thu gom, vận chuyển chất thải y tế phát sinh do dịch bệnh COVID-19 tại các khu cách ly, bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị bệnh nhân SARS-CoV-2 cũng vất vả không kém. Theo xe vận chuyển rác y tế 01 năm nay, anh Nguyễn Đức Tân – Đội xe máy thuộc Chi nhánh Dịch vụ môi trường, cho biết mỗi ngày anh theo 4 chuyến xe, ngày nào nhiều hơn thì 6 chuyến để thu gom rác tại bệnh viện dã chiến về Nhà máy xử lý. Ca bin lúc nào cũng có 3 anh em, một tài xế và hai người thay nhau vừa xịt khuẩn vừa vệ sinh và phụ nâng đẩy thùng. Công việc của chúng tôi chỉ có việc mang rác từ nơi phát sinh đến Nhà máy để xử lý nhanh và kịp thời nhất có thể. Khối lượng công việc hiện nay đã gấp đôi so với trước nhưng mọi người đều cố gắng, nhắc nhở nhau từng công đoạn như phun khử khuẩn thùng rác, sau mỗi chuyến xe đi và về phải thay đồ bảo hộ, khẩu trang rồi mới tiếp tục chuyến mới. Không chỉ vì bản thân, gia đình mà còn vì xã hội”, anh Tân chia sẻ.
Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP HCM được lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ là đơn vị chủ lực thực hiện công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải y tế phát sinh do dịch bệnh COVID – 19 tại các khu cách ly, cách ly tập trung, bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị bệnh nhân SARS-CoV-2 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hiện nay, công ty đang vận hành 03 lò đốt nhiệt độ cao theo công nghệ hiện đại với công suất 42 tấn/ngày để xử lý loại chất thải có nguy cơ lây nhiễm cao này. Các lò hiện nay đang hoạt đông 24/24 nhằm xử lý nhanh, kịp thời chất thải phát sinh do dịch bệnh.
Quy trình thu gom, xử lý rác thải y tế và rác thải từ khu vực cách ly phải được thực hiện theo tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt. Rác thải được bọc kín trong thùng chứa có lót túi chuyên dụng màu vàng, dán nhãn cảnh báo chất thải có chứa nguy cơ lây nhiễm COVID-19. Công nhân thu gom của công ty được trang bị đồ bảo hộ phòng dịch nhằm đảm bảo an toàn trong quá trình tác nghiệp. Rác trước khi thu gom để đưa lên xe vận chuyển chuyên dụng (thùng kín) phải được phun xịt khử khuẩn. Khi về đến Công trường xử lý rác Đông Thạnh tiếp tục được phun xịt khử khuẩn một lần nữa trước khi đưa vào xử lý bằng công nghệ đốt ở nhiệt độ cao. Tro chất thải sau khi đốt xong phải được hóa rắn và chôn lấp tại Hầm chôn lấp an toàn dành riêng cho chất thải nguy hại.
Việc cán bộ, Người lao động công ty được tiêm vaccine phòng COVID – 19 giúp chúng tôi an tâm hơn trong thực hiện nhiệm vụ và quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao góp phần chung tay cùng Thành phố ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh COVID – 19.
Ngọc Lâm
