Sản phụ M.T.H.N mang thai lần đầu hoàn toàn khỏe mạnh và không có tiền sử bệnh lý tim mạch hay hô hấp. Khi thai được gần 33 tuần tuổi, chị N. và các thành viên trong gia đình có triệu chứng sốt nhẹ, ho, chảy mũi, đau họng. Tưởng chừng chỉ là cảm lạnh thông thường, chị N. vẫn không quan tâm và tiếp tục làm việc bình thường. Tuy nhiên, sau 4 ngày, chị N. bắt đầu cảm thấy khó thở, sốt cao nên đã đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định khám và nhập viện.
Chỉ trong vòng chưa đến 12 giờ sau nhập viện, suy hô hấp tiến triển rất nhanh, tổn thương đông đặc gần 80% nhu mô phổi khiến chị N. phải được đặt nội khí quản và thông khí xâm lấn. Mặc dù đã được hỗ trợ thở máy tối đa, nhưng do oxy máu của người bệnh quá thấp để đảm bảo tính mạng cho cả mẹ và bé. Ngay lập tức, các bác sĩ sản khoa và hồi sức tim mạch tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định vừa mổ lấy thai cấp cứu, vừa can thiệp oxy hóa máu màng ngoài cơ thể (VV-ECMO). Sau 21 ngày can thiệp ECMO, chị N. hiện đã phục hồi gần như hoàn toàn và sắp được trở về bên gia đình và thiên thần nhỏ.
Bác sĩ thăm khám cho sản phụ
Ths.BS. Trần Thanh Nam, Khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết: “Sản phụ nhập viện trong bệnh cảnh rất nặng, hội chứng nguy kịch hô hấp cấp với tổn thương nhu mô phổi hai bên gần như hoàn toàn và kết quả xét nghiệm dịch tiết phế quản dương tính với cúm A. Sau khi các bác sĩ sản khoa xác định thai kỳ phát triển bình thường theo tuổi thai, với tình trạng nguy kịch hô hấp của mẹ, chúng tôi đã quyết định mổ lấy thai cấp cứu để có thể đảm bảo an toàn tốt nhất cho bé, đồng thời, can thiệp oxy hóa máu màng ngoài cơ thể phương thức tĩnh – tĩnh mạch (VV-ECMO) nhằm hỗ trợ phổi và cứu tính mạng mẹ. Ngay sau khi mổ lấy thai, ê-kíp bác sĩ hồi sức sơ sinh đã sẵn sàng có mặt để hỗ trợ hô hấp cho bé sinh non tháng. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các chuyên khoa đã xử trí cấp cứu ban đầu hiệu quả cho cả mẹ và bé”.
Ths. BS Lê Vũ Như Quỳnh, Khoa Hồi sức tim mạch, bác sĩ điều trị chính của sản phụ N. kể lại: “Mặc dù đã được can thiệp VV-ECMO nhưng với tổn thương nhu mô phổi quá nặng do cúm, có những thời điểm, oxy máu sản phụ không được đảm bảo trong mức an toàn. Sau 5 ngày kiểm soát thân nhiệt, an thần sâu, giãn cơ, thông khí bảo vệ phổi, oxy hóa máu mới bắt đầu cải thiện dần. Sau 1 tuần can thiệp VV-ECMO, chị N. tỉnh táo hoàn toàn và bắt đầu tập vật lý trị liệu hô hấp có trợ giúp với cường độ tăng dần. Thông thường, các tổn thương phổi do cúm sẽ cải thiện sau 5 – 7 ngày, nhưng do tổn thương phổi của người bệnh quá nặng, chức năng phổi phải cần đến hơn 2 tuần mới cải thiện rõ rệt”.
Theo TS. BS. Võ Hồng Minh Công, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân Dân Gia Định, đây là một trường hợp điển hình cho thấy sự nguy hiểm của cúm mùa, đặc biệt là với phụ nữ mang thai. Mặc dù, cúm mùa thường không gây triệu chứng nguy kịch trên người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, tuy nhiên trên các đối tượng có nguy cơ cao, đặc biệt là thai phụ, có thể gây ra nhiều biến chứng nặng thậm chí đe dọa tính mạng. Phụ nữ mang thai mắc cúm có thể còn gặp các biến chứng trong thai kỳ như sinh non, thai chết lưu, hoặc trẻ sinh ra bị nhẹ cân.
TS. BS. Võ Hồng Minh Công đặc biệt nhấn mạnh: Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người phụ nữ có những thay đổi nhất định khiến họ dễ bị nhiễm trùng hơn. Bên cạnh đó, sự thay đổi về giải phẫu lồng ngực và hệ thống tim mạch trong thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ biến chứng hô hấp khi mắc cúm. Vì vậy, việc phòng ngừa cúm mùa ở phụ nữ mang thai là vô cùng quan trọng. Tiêm phòng cúm là biện pháp chủ động giúp phòng ngừa cúm an toàn và hiệu quả nhất cho phụ nữ mang thai.
Theo thống kê, tiêm phòng cúm giúp giảm tới 50% nguy cơ mắc cúm ở phụ nữ mang thai và 40% nguy cơ nhập viện do cúm. Không chỉ bảo vệ mẹ với cúm mùa, vắc xin cúm còn giúp tạo kháng thể truyền sang cho bé giúp bảo vệ bé trong những tháng đầu đời. Để phòng ngừa cúm hiệu quả, ngoài việc tiêm phòng cúm, phụ nữ mang thai nên tuân thủ các biện pháp phòng ngừa chung như: Rửa tay thường xuyên, đúng cách; che miệng khi ho, hắt hơi; tránh tiếp xúc với người bệnh; vệ sinh nhà cửa và nơi làm việc sạch sẽ, thoáng mát; duy trì lối sống lành mạnh như ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi hợp lý. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ cúm, phụ nữ mang thai cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán, điều trị kịp thời và không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà.
